5 VI, godz. 18.00 | spotkanie

Teatr Polski w Poznaniu (Malarnia)

SAMOSPALENIE – NAJRADYKALNIEJSZA FORMA PROTESTU

prof. Grzegorz Ziółkowski, autor książki Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018) w rozmowie z prof. Dobrochną Ratajczakową

Samospalenie jest jednostkowym transgresyjnym aktem wystawianym na widok publiczny, spektakularnym, prowokacyjnym i radykalnym. Jest budzącym ambiwalentne uczucia granicznym aktem widowiskowym. Nie jest jednak występem, bo nie chodzi w nim o pokaz umiejętności, popis czy o wzbudzenie podziwu (choć ten może się pojawić jako efekt uboczny – może to być podziw dla odwagi i determinacji). Jest natomiast wystąpieniem, w którym często działa się według planu i dostosowuje się do wzorców zachowań istniejących wcześniej, takich jak np. napisanie listu pożegnalnego, wyrażenie przesłania czy też haseł i ich rozpowszechnienie w formie ulotek lub innej, czasem przyjęcie symbolicznej postawy, takiej jak pozycja medytacyjna. W oczach władzy, w którą samospalenie bywa wymierzone, akt ten jawić się może jako wystąpienie kontestacyjne, występ-ne, to znaczy podważające istniejący porządek i burzące ład. Samospalenie traktować można wreszcie jako tajemnicę, misterium ludzkiej siły zdolnej przezwyciężyć instynkt samozachowawczy, strach przed cierpieniem i śmiercią oraz przemóc potęgę kulturowego i religijnego tabu w imię spraw uważanych za bardziej wartościowe niż życie człowieka oraz wyznawane doktryny i uznane kodeksy.